Jakie rodzaje testów na koronawirusa są dostępne w Polsce

Badania pod kątem nowego koronawirusa można wykonać praktycznie w całej Polsce. Szeroka oferta testów i ich enigmatyczne nazwy nie ułatwiają jednak wyboru właściwego badania. Czym różnią się poszczególne testy na koronawirusa i na jakie się zdecydować?

Kto może wykonać badanie

Bezpłatne testy w kierunku zakażenia nowym koronawirusem mogą wykonać osoby z objawami choroby COVID-19 lub te, które miały kontakt z kimś zakażonym. Prawo do badań mają także osoby pomagające przy transporcie chorych bądź się nimi opiekujące oraz pracownicy służby zdrowia, głównie zatrudnieni w szpitalach lub zajmujący się próbkami pacjentów z COVID-19.

Z dnia na dzień jest coraz więcej laboratoriów, w których można zrobić badanie w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. Pełna lista laboratoriów wykonujących testy genetyczne (RT-PCR) na koronawirusa dostępna jest na stronie Ministerstwa Zdrowia. Na badania kierują służby sanitarno-epidemiologiczne oraz lekarze specjaliści w szpitalach.

Ponadto testy na SARS-CoV-2 są obecnie dostępne również w laboratoriach komercyjnych. Oznacza to, że w praktyce każdy może wykonać sobie takie badanie. Jeśli obawiamy się, czy przypadkiem nie mieliśmy kontaktu z osobą zakażoną i nie doszło do przeniesienia infekcji, dla pewności możemy zrobić sobie test odpłatnie. Znalezienie laboratoriów wykonujących badania na nowego koronawirusa jest jeszcze prostsze dzięki dostępnym w Internecie wyszukiwarkom.

Jakie badanie na koronawirusa wybrać

Testy genetyczne, białkowe, immunologiczne, szybkie, na obecność przeciwciał, antygenowe – czym się różną? Kiedy i jakie należy wybrać?

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w celu potwierdzenia zakażenia nowym koronawirusem stosuje się testy genetyczne oparte na metodzie RT-PCR [1]. Badania te są dość skomplikowaną, praco- i czasochłonną procedurą. Testy genetyczne, nazywane również testami molekularnymi, pozwalają na wykrycie materiału genetycznego wirusa SARS-CoV-2 w badanej próbce nawet przed upływem 7 dni od momentu zakażenia, czyli jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów klinicznych.

Testy serologiczne (immunologiczne) służą do badania obecności przeciwciał. Przeciwciała to białka produkowane przez układ odpornościowy. Powstają, jeżeli mieliśmy kontakt z określonym patogenem.

Zgodnie ze wspomnianymi już zaleceniami WHO testy serologiczne mogą posłużyć jako badania uzupełniające w diagnostyce zakażeń SARS-CoV-2 [1]. Takie testy możemy wykonać już około 10 dni po wystąpieniu pierwszych objawów choroby.

Procedura badania przeciwciał jest dużo prostsza w porównaniu z badaniami genetycznymi. Jednak i tu należy zwrócić uwagę na dobór metody. Badanie przeciwciał metodą ELISA jest wykonywane w laboratorium przez wyszkolony personel, który korzysta z certyfikowanego zestawu testowego. Stosowane do oznaczania przeciwciał testy kasetkowe nie są tak dokładne i przez to obarczone są większym ryzykiem uzyskania fałszywego wyniku.

Testy antygenowe (białkowe) wykrywają obecność samego wirusa (jego białka), a nie przeciwciał. Często określa się je jako „szybkie testy”. Czas potrzebny na ich wykonanie jest krótki, ale budzą one wątpliwość co do swej skuteczności. Testy z Korei Południowej zakupione przez resort zdrowia na razie nie są wykorzystywane w Polsce, gdyż przechodzą jeszcze proces walidacji, który ma pozwolić na ocenę ich przydatności [2].

Ceny badań na koronawirusa w Polsce

Możliwe jest wykonanie odpłatnie zarówno testów serologicznych, jak i genetycznych. Koszt badania serologicznego wynosi około 200 zł, a badania genetycznego do 500 do 600 zł.

Piśmiennictwo:
1. World Health Organization. Laboratory testing for coronavirus disease 2019 (COVID-19) in suspected human cases: interim guidance, 2 March 2020. No. WHO/COVID-19/laboratory/2020.4. World Health Organization, 2020.
2. https://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,173954,25887675,testy-w-polsce.html.

Autor: Katarzyna Buska