Czy nowy koronawirus wpływa na działanie układu nerwowego

Gorączka, kaszel i zmęczenie to najczęstsze symptomy u pacjentów z COVID-19, ale chorzy coraz częściej mają również dolegliwości ze strony układu nerwowego. Utrata węchu i smaku to nie jedyne objawy neurologiczne, które może wywołać zakażenie SARS-CoV-2.

Zaburzenia układu nerwowego w COVID-19

Ze wstępnych doniesień naukowych wynikało, że wirus SARS-CoV-2 atakuje układ oddechowy, powoduje problemy z oddychaniem i uszkadza płuca. Dokładniejsza obserwacja pacjentów pokazała jednak, że zakażenie nowym koronawirusem wpływa na cały organizm, także na system nerwowy i mózg.

W 2020 roku pojawiło się kilka raportów dotyczących zaburzeń działania układu nerwowego w przebiegu COVID-19. Naukowcy z Wuhanu w Chinach, przebadawszy przypadki 214 pacjentów z tą chorobą, zaobserwowali, że jedna trzecia chorych na COVID-19 miała objawy neurologiczne, m.in. ze strony centralnego układu nerwowego, nawet tak ciężkie jak udar mózgu czy zaburzenia świadomości [1]. Do najczęstszych objawów należały jednak:

• zawroty i bóle głowy
• zaburzenia smaku i węchu
• uszkodzenie mięśni szkieletowych (objawiające się m.in. w postaci bólu mięśni).

Poważniejsze objawy, czyli niedokrwienny udar mózgu i zaburzenia świadomości, obserwowano u pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby.

Z kolei brytyjscy badacze, analizując dane pacjentów z Wielkiej Brytanii, wykazali [2], że u 62% badanych doszło do zaburzeń w dopływie krwi do mózgu, co skutkowało udarem niedokrwiennym. U pacjentów obserwowano nie tylko objawy neurologiczne, ale również psychiczne, w tym splątanie i długotrwałą utratę świadomości.

Zaburzenia układu nerwowego po COVID-19

U ozdrowieńców nierzadko obserwuje się syndrom przewlekłego zmęczenia, zaburzenia koncentracji uwagi oraz problemy z pamięcią. W kontekście przebytych zakażeń wirusem SARS-CoV-2 pojawia się również pojęcie tzw. mgły mózgowej (ang. brain fog, mental fog). Nie jest to fachowy termin medyczny, raczej potoczne określenie pozwalające opisać towarzyszące pacjentom dolegliwości neurologiczne. Należą do nich:

• oszołomienie
• trudności ze skupieniem uwagi
• „zamglenie świadomości”.

Źródła:

1. Mao L. et al. Neurologic manifestations of hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in Wuhan, China. JAMA Neurology 2020; 77(6): 683–690.
2. Varatharaj A. et al. Neurological and neuropsychiatric complications of COVID-19 in 153 patients: a UK-wide surveillance study. The Lancet Psychiatry 2020; 7(10): 875–878.